Otwarcie Demonstracyjnego Ogrodu Klimatycznego przy Collegium Geographicum UAM

Koncepcja ogrodu została wypracowana wspólnie przez studentów i pracowników UAM w ramach warsztatów dotyczących „Lokalnego planu działania na rzecz klimatu” w międzynarodowym projekcie TeRRIFICA - Odpowiedzialne terytorialnie badania i innowacje wspierające innowacyjne działania w dziedzinie klimatu (Horyzont 2020). Projekt był realizowany w latach 2019-2022 i przyczynił się do podniesienia kompetencji w zakresie adaptacji do zmian klimatu w różnych częściach Europy, w tym w Aglomeracji Poznańskiej, poprzez zaangażowanie różnorodnych partnerów w proces współtworzenia rozwiązań lokalnych wyzwań klimatycznych w tzw. żywych laboratoriach. Wyniki projektu znalazły bezpośrednie zastosowanie w pracach badawczych na potrzeby Planu Adaptacji do Zmian Klimatu Aglomeracji Poznańskiej.

W toku spotkań warsztatowych i badań ankietowych społeczności studentów obu wydziałów geograficznych UAM plan działań na rzecz klimatu przyjął ostateczny kształt Demonstracyjnego Ogrodu Klimatycznego. Miejsca stanowiącego modelowy przykład wdrażania rozwiązań opartych na zasobach przyrody (nature-based solutions – NBS) wspomagających przystosowanie miast do skutków zmian klimatu. Oprócz funkcji pokazowych, ogród stanowi miejsce odpoczynku i integracji społeczności akademickiej i lokalnej. Jest to przestrzeń ogólnodostępna, która już teraz pełni ważną rolę edukacyjno-dydaktyczną. W umeblowanej wiacie edukacyjnej odbywają się zajęcia dla studentów i uczniów oraz spotkania edukacyjne z mieszkańcami poświęcone przeciwdziałaniu zmianom klimatu i adaptacji do skutków tych zmian, ze szczególnym uwzględnieniem roli błękitno-zielonej infrastruktury i przytoczonych już rozwiązań opartych na zasobach przyrody. W przestrzeni ogrodu wyróżnić można następujące rozwiązania pro-klimatyczne:

• zieleń wertykalną (pnącza), rabaty preriowe oraz łąkę kwietną – wszystkie służą wzmocnieniu bioróżnorodności, poprawie jakości powietrza i łagodzeniu warunków termalnych w czasie upałów. Przynoszą też istotne korzyści estetyczne;
• system przechwytywania i zagospodarowania wody opadowej, którego głównymi elementami są zazieleniony rów infiltracyjny i ogród deszczowy oraz zbiornik na deszczówkę. Rozwiązanie daje możliwość gromadzenia wody do wykorzystania w czasie jej niedoborów oraz ilustruje możliwość retencjonowania nadmiaru wody w naturalnych nieckach infiltracyjnych obsadzonych roślinnością (przeciwdziałanie spływowi powierzchniowemu wód i erozji gleb, ograniczanie zjawiska powodzi błyskawicznych, przeciwdziałanie suszy);
• nowe nasadzenia drzew, które wraz z zastanym drzewostanem odgrywają kluczową rolę w regulacji warunków termalnych (łagodzeniu miejskiej wyspy ciepła i fal upałów) przynosząc mieszkańcom korzyści zdrowotne i poprawę komfortu termicznego.

O wielofunkcyjnym charakterze ogrodu świadczy wykreowanie w nim przestrzeni dla wypoczynku i integracji społeczności akademickiej oraz gości korzystających z ogrodu. Pełnienie tej roli umożliwiają dodatkowe elementy małej architektury ogrodowej, w tym stół do tenisa stołowego czy leżaki.

Projekt został dofinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu kwotą 127 500 zł. Wkład własny w projekt i pokrycie późniejszych wydatków inwestycyjnych zapewniły środki wygospodarowane przez JM Rektor UAM, Dziekana Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych oraz Dziekana Wydziału Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej.